Max Schmeling is een Duitse mythe geworden als wereldkampioen en Joe Louis veroveraar. Als een ontsnappingsagent uit Nazi Duitsland, werd hij ook een levensredder.
Het hart van een bokser kent maar één liefde: het gevecht om alleen te winnen. Het hart van een bokser kent maar één zorg: altijd als eerste in de ring staan.”
Het hart van Max Schmeling klopte 99 jaar voor hij stierf op 2 februari 2005. Hij, de enige Duitse wereldkampioen in alle klassen, het grootste idool van het Duitse boksen, misschien wel van de Duitse sport in het algemeen.
Zijn historische wereldkampioenschapstriomf op Jack Sharkey, zijn sensationele overwinning op Joe Louis maakten van hem een mythe in de jaren 1930, het onderwerp van boeken, films, toneelstukken – Schmeling zelf vereeuwigde zich ook in de populaire cultuur met het hierboven geciteerde lied.
Pas vele decennia na het einde van zijn carrière werd bekend dat hij nog meer was dan alleen een groot atleet: Schmelings grootste prestatie was het redden van twee jonge levens te midden van een van de donkerste uren uit de Duitse geschiedenis.
Verwinning op Joe Louis maakte van Max Schmeling een legende
Schmeling werd geboren op 28 september 1905 – vandaag 117 jaar geleden – in Klein-Luckow, in de regio Uckermarck tussen Brandenburg en Mecklenburg. Het gezin verhuist al snel naar Hamburg, waar de vader een baan krijgt als zeeman. De jonge Max vindt een stage in Keulen en begint daar op 18-jarige leeftijd met boksen.
Jauwelijks een jaar later wordt hij prof in 1924, Duits kampioen in 1926, Europees kampioen in 1927. Max Schmeling is slechts 1,85 m lang en weegt 85 kilo, bijna een licht zwaargewicht, een counterbokser met een briljante reactie en een harde rechterhand.
In 1928 laat hij al zijn titels vallen en waagt zich aan de overkant van de plas. Na twee jaar heeft hij een kans op het wereldkampioenschap verdiend. De titel is vacant door de pensionering van Gene Tunney, Schmeling staat tegenover Jack Sharkey in New York. In ronde vier wordt Sharkey gediskwalificeerd na een lage slag en wordt Schmeling op de grond uitgeroepen tot wereldkampioen. Twee jaar later heroverde Sharkey de titel – maar Schmelings meest memorabele overwinning moest nog komen.
Op 19 juni 1936 ontmoette hij voor 40.000 toeschouwers in het Yankee Stadium in New York Joe Louis, het opkomende boksfenomeen – maar bij wie Schmeling een tactische zwakte in zijn dekkingswerk ontdekte. Louis gaat voor het eerst in zijn carrière neer in ronde vier, en wordt uitgeteld in ronde twaalf.
Schmeling hielp Joodse jeugd ontsnappen
Louis – die een goede vriend van Schmeling zou worden – won de rematch duidelijk, maar niets kon het historische moment verduisteren, zelfs niet Hitlers pogingen om Duitsland te omarmen.
De reden dat Schmeling’s reputatie intact bleef in de naoorlogse periode was dat hij de toe-eigening met relatieve reserve opnam.
Schmeling verzette zich niet tegen het systeem, beschuldigde zichzelf later ook van “naïviteit” in de omgang met het regime – maar hield toch een zekere afstand: hij sloot zich niet aan bij de NSDAP, behield zijn Joodse manager Joe Jacobs, weigerde zelfs Adolf Hitler te eren. “Ik ben een bokser, geen politicus,” was een van zijn beroemdste zinnen.
Zoals later bleek, hielp Schmeling zelfs actief slachtoffers van het Hitler-regime: in 1938, tijdens de novemberpogroms, verborg hij twee Joodse jongeren – zonen van een bevriende boetiekeigenaar – in zijn hotelkamer en hielp hen zo te ontsnappen.
De geredde broers Henri en Werner Lewin maakten het verhaal openbaar in 1989. Maar pas 12 jaar later gaf een artikel in Sports Illustrated het verhaal meer bekendheid.
“Als ze erachter waren gekomen waar Max mee bezig was, was hij vast en zeker doodgeschoten,” speculeerde de eeuwig dankbare Henri Lewin in een interview met Welt am Sonntag uit 2004.
Ali en Tyson brachten ook hulde aan Schmeling
Als succesvol zakenman en alom geëerd promotor van de Duitse sport bleef Schmeling ook na de oorlog en het einde van zijn carrière in de ring in de publieke belangstelling staan.
Pas in 1987 trok hij zich grotendeels terug na de dood van zijn geliefde vrouw Anny Ondra – maar talloze sport- en sociale beroemdheden zochten tot het einde zijn nabijheid. Henry Maske, Wladimir Klitschko, Franz Beckenbauer en Uwe Seeler behoorden tot degenen die zijn begrafenis bijwoonden.
Tijdens Schmeling’s leven organiseerden de gebroeders Lewin – die door Schmeling werden gered en succesvolle hoteliers in de VS werden – een grote dankbetuiging in Las Vegas, waarbij onder meer Muhammad Ali en de jonge Mike Tyson voor Schmeling bogen.
“Ik had speciaal ingevlogen Neurenbergse braadworst, zuurkool en Berlijnse gehaktballen. Er werden filmfragmenten van zijn gevechten getoond, Max gaf er zelf commentaar op,” herinnerde Werner Lewin zich.
Hij stierf in 2008, zijn broer acht jaar later na een lang en vervuld leven.
