Hij gebruikte zijn 45e verjaardag in juni dit jaar opnieuw om “aandacht te vragen voor de situatie van kinderen wereldwijd. Zoveel van hen missen dingen die voor de meesten vanzelfsprekend zijn: schoon water, genoeg te eten, een school waar je iets leert,” zei Dirk Nowitzki. De inwoner van Würzburg is een fenomeen. Iemand die er nooit een wilde zijn en juist daarom is hij zo fenomenaal en fascinerend.
Nowitzki zou het liefst een normale vader van drie kinderen zijn die ongestoord van zijn leven kan genieten. Aan de ene kant. Aan de andere kant zou hij zijn spectaculaire carrière in het shirt van de Dallas Mavericks en het Duitse nationale team natuurlijk niet willen missen. Niet omdat het hem populariteit, aandacht en rijkdom bracht als een wereldwijd geprezen superster. Maar omdat hij in 21 jaar als prof mocht doen waar hij van hield: zich meten met de beste basketballers ter wereld.
Roem en schijnwerpers waren bijverschijnselen die geen deel uitmaakten van zijn drive, waar hij zich niet altijd prettig bij voelde. Hij wentelde zich niet in de grote belangstelling voor zijn persoon, maar ging professioneel en zelfverzekerd en in de loop der jaren steeds losser en met humor om met vragen en optredens in het openbaar. Nowitzki is geaard, bescheiden en informeel gebleven en heeft zijn bereik jarenlang gebruikt voor belangrijke en voorbeeldige projecten en acties. Zoals zijn inzet voor de rechten van kinderen, die hij ook al tien jaar als UNICEF-ambassadeur nastreeft. Of toen hij onlangs atleten met een verstandelijke beperking steunde tijdens de Special Olympics in Berlijn.
Dit is een van de redenen waarom Dirk Nowitzki een begrip is, zelfs voor mensen die geen enkel idee hebben van de sportwereld in het algemeen en basketbal in het bijzonder. Eind 2019 eerde bondspresident Frank-Walter Steinmeier de 2,13 meter lange man met de Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland voor zijn grote maatschappelijke inzet, waar hij zich vooral met zijn stichtingen voor heeft ingezet.
Nowitzki: De revolutie en de “Flamingoworp”
Aanstaande zaterdag zal de focus echter weer liggen op de uitzonderlijke atleet Nowitzki en zijn sportieve nalatenschap: hij zal worden opgenomen in de Basketball Hall of Fame. Op het vroegst mogelijke moment, in het vierde jaar na het einde van zijn carrière. Er bestaat al lang geen twijfel meer over dat hij zijn plaats zal krijgen in de beroemde Hall of Fame van de NBA, vernoemd naar basketbaluitvinder James Naismith. De sporen die het “Duitse wonderkind” achterliet in de beste competitie ter wereld zijn te opvallend en veelzeggend.
Nowitzki werd in 1998 geselecteerd in de Amerikaanse talentenbeurs en heeft zijn sport voorgoed veranderd. Getalenteerde werpers onder de fysiek langste spelers, hij maakte de weg vrij voor een meer variabel spel. Vroeger waren ze veroordeeld tot gevechten onder de baskets, tegenwoordig verbreden ze als vanzelfsprekend het veld, waarbij ze afstandschoten nemen en raken.
Nowitzki’s unieke gedetailleerde werk, ook gebaseerd op fysieke berekeningen, met zijn mentor en individuele coach, voormalig aanvoerder van het nationale basketbalteam Holger Geschwindner, heeft overigens ook zijn eigen worp gecreëerd die bijna niet te blokkeren is voor verdedigers: de eenbenige “flamingoworp” na een draai in een achterwaartse val met een hoge baan – sindsdien vele malen met succes gekopieerd. En Nowitzki bekroonde zijn carrière in 2011 toen hij bijna eigenhandig de underdog Dallas Mavericks naar het NBA-kampioenschap leidde – de enige titel van de Texanen tot nu toe.
League of Legends
Dit was zowel een hoogtepunt als een verlossing, want Nowitzki stond op dat moment al hoog aangeschreven als een uitzonderlijke individuele speler, wat deels werd gedocumenteerd door de MVP (Most Valuable Player)-award van het reguliere seizoen van 2007, maar het stigma van titelloosheid kleefde nog steeds aan hem na het nipte verlies in de finale van 2006 van de Miami Heat. Dankzij de succesvolle revanche vijf jaar later tegen het bevoorrechte ensemble van Miami rond supersterren LeBron James en Dwyane Wade, had Nowitzki – als MVP van de Finals natuurlijk – zich eindelijk bij de schare legendes gevoegd.
Waar hij precies bij hen hoort, wordt overgelaten aan subjectieve perceptie. Ook al is hij zelf bij wijze van spreken een klasse apart onder de legendes. Er is geen kwaad woord, geen kritiek, geen polarisatie, alleen onverdeelde waardering en buitengewoon respect voor Nowitzki van de besten die de sport tot nu toe hebben gespeeld. Alleen al bij zijn afscheid in april 2019 overtroffen vijf posterhelden uit zijn jeugd en jeugd – Charles Barkley, Scottie Pippen, Larry Bird, Shawn Kemp en Detlef Schrempf – zichzelf met superlatieven en eerbetonen op de vloer. De tegenstribbelende, zeer gedecoreerde coach Doc Rivers had weken eerder een must-win wedstrijd speciaal onderbroken om het publiek van de Los Angeles Clippers aan te sporen om te applaudisseren voor “een van de grootste aller tijden”.
Als we kijken naar de ranglijst van de beste puntenscorers van de NBA, wordt Nowitzki’s uitzonderlijke positie ook onmiskenbaar duidelijk. Op dit moment hebben alleen LeBron James, Kareem Abdul-Jabbar, Karl Malone, Kobe Bryant en Michael Jordan meer punten gescoord. De eerstvolgende Europeaan, de Spanjaard Pau Gasol, volgt ver daarachter (20 894 punten) op de 42e plaats.
Terwijl de onvermoeibare James, nog zo’n bijna ongelooflijk basketbalfenomeen, als nog actieve speler kan blijven bouwen aan zijn leidende positie, zijn de vier anderen allang vereeuwigd in de Hall of Fame. De laatste van het topkwartet die postuum werd opgenomen was Bryant in 2020, een paar maanden na zijn tragische dood door een ongeluk. Nu is het de beurt aan Nowitzki. Samen met Gasol, Finals-tegenstander Wade uit 2011, de Fransman Tony Parker en coachlegende Gregg Popovich, die allemaal hebben geholpen om Nowitzki’s tijdperk in de NBA vorm te geven, en Becky Hammon, die door de jaren heen haar stempel heeft gedrukt op de Women’s NBA, zal de voormalige power forward formeel worden opgenomen – als eerste Duitser.
Van stoffige gymzalen in Würzburg naar de NBA
In Dallas, waar Nowitzki en zijn familie nog steeds voornamelijk wonen en hij zijn club steunt als adviseur, hebben ze een standbeeld van hem voor de arena geplaatst, een straat naar hem vernoemd en zijn shirt eervol met pensioen gestuurd onder het plafond van de hal. Zijn nummer 41 zal nooit meer worden uitgegeven door de Mavs.
Nowitzki: Eerbetoon en masse – en altijd trouw aan zichzelf
De Duitse basketbalbond deed hetzelfde met Nowitzki’s nummer 14 bij de start van het EK 2022 thuis. Ondanks uitputtende NBA-seizoenen heeft de lange blonde ook bijna elke zomer zijn botten op het spel gezet voor het nationale team, in totaal 153 keer, en heeft hij ook opmerkelijke dingen bereikt: WK-brons in 2002, EK-zilver in 2005 en Olympische deelname in 2008, toen hij de Duitse atleten mocht aanvoeren als vlaggendrager in Peking. Een indrukwekkende ervaring, voor hem de grootste naast de NBA-triomf.
Eerbewijzen en onderscheidingen in overvloed voor iemand die altijd trouw is gebleven aan zichzelf zonder opsmuk en die, ondanks al zijn uitzonderlijke talent, altijd hard en opofferend heeft getraind voor succes. In wezen heeft Nowitzki nergens spijt van, behalve misschien van de laatste twee jaar van zijn carrière, zoals hij ooit toegaf, omdat hij niet meer zonder pijn kan hardlopen en voetballen met de kinderen in de tuin.
Hij heeft zijn realiteitszin en vermogen om van perspectief te veranderen behouden, ondanks zijn lange tijd in het blitse, over-the-top Amerikaanse professionele circuit. “Ik vind het gek: ik kan een bal relatief goed in een mand stoppen omdat ik 2,80 meter lang ben. Maar er zijn waarschijnlijk duizenden andere mensen die net zo goed zijn in hun vak als ik, maar niemand kent ze,” zegt Nowitzki in de documentaire “The Perfect Throw” uit 2014.
Er zal geen tweede zijn zoals Nowitzki. Maar de kans is in ieder geval niet slecht dat hij de enige wens van Geschwindner voor hem vervult: als individuele coach en mentor nieuwe talenten helpen ontwikkelen en hen zijn waarden bijbrengen.
