In het Duitse tennis was Gottfried von Cramm de eerste superster. Hij rebelleerde tegen het naziregime en baarde opzien met zijn levensstijl
Tennis in Duitsland wordt sinds de hausse van de jaren 80 en 90 geassocieerd met Boris Becker en Steffi Graf. Maar lang voordat Bumm-Bumm-Becker en de “gravin” de natie in de maalstroom van viltballen lokten, zorgde een andere aristocraat voor sensatie op en buiten het veld.
Gottfried Alexander Maximilian Walter Kurt Freiherr von Cramm, de tennisbaron, was een van de populairste Duitse sporters in de jaren 1930. Op het veld vierde hij grote successen, buiten het veld weigerde hij het Nazi-regime te volgen en was hij openlijk biseksueel.
Terwijl Duitsland onder Adolf Hitler zijn lelijke gezicht liet zien, belichaamde von Cramm het beeld van een ander soort Duitser.
Een van de mooiste toneelstukken
In 1937 schreef de Amerikaanse sportschrijver John R. Tunis het volgende over von Cramm: “Kijken naar deze atleet, groot, elegant, robuust en onverstoorbaar op het veld, is genieten van een van de mooiste spektakels die men ooit in het sportmilieu kan meemaken.”
Cramm combineerde sportieve klasse met elegantie, een oogverblindend uiterlijk en succes. Maar zijn levensstijl paste niet bij de tijd. En dat was Cramm’s ondergang, want hij begon pas met tennissen toen hij elf was. Zelfs zijn sportieve successen hielpen von Cramm niet, die op 7 juli 1909 in de buurt van Hildesheim werd geboren en later in Berlijn woonde.
Hij bereikte drie keer de finale van Wimbledon (1935/1936/1937), won twee keer de French Open (1934/1936) en won ook de Grand Slam-toernooien in Parijs en de US Open in het dubbelspel in 1937. Hij speelde 101 keer voor Duitsland in de Davis Cup.
Gestapo arresteert von Cramm
De nazi’s waren kritisch over von Cramm. Aan de ene kant waren zijn successen makkelijk te verkopen, maar aan de andere kant was de kosmopoliet met goede connecties die de Duitse nazi-propaganda niet steunde een doorn in het oog.
Toen von Cramm in 1938 terugkwam van een lange toernooitournee, belde de Gestapo aan bij de familie von Cramm, die na het diner in de zitkamer van hun kasteel in Brüggen zaten. De tennisster werd gearresteerd. Een homoseksuele affaire met een Jood leidde tot zijn arrestatie en een gevangenisstraf van een jaar.
Deze werd na zeven maanden herzien en voorwaardelijk opgeschort. De moeder van Von Cramm had Hermann Göring, een zeer gedecoreerd NSDAP-politicus en lid van dezelfde Berlijnse tennisclub als von Cramm, om clementie gevraagd.
Vooroordelen belemmeren carrière
Von Cramm had echter nog steeds een strafblad, waardoor hij niet aan veel internationale toernooien kon deelnemen. En het werd nog erger voor von Cramm: hij werd naar het Oostfront gestuurd. Hij liep bevriezingsverschijnselen op en keerde met verlof terug. Later werd hij ontslagen uit de Wehrmacht.
Von Cramm rebelleerde tegen het Nazi-regime in de laatste jaren van de oorlog. Na de oorlog profiteerde hij van zijn internationale populariteit en was hij de eerste Duitse atleet die toestemming kreeg van de bezetter om het land te verlaten. In 1947 en 1948 werd hij uitgeroepen tot sportman van het jaar en hij zorgde er ook voor dat de Duitse Tennis Federatie, die hij in 1948 mede oprichtte, twee jaar later werd opgenomen in de Internationale Tennis Federatie.
Maar von Cramm was niet alleen succesvol met vilt, als zakenman importeerde hij Egyptisch katoen en ontmoette hij zijn tweede vrouw. Na zijn huwelijk met barones Elisabeth, met wie hij van 1930 tot 1937 een relatie had, trouwde hij in 1955 met Barbara Hutton en trok hij zich terug uit het actieve tennis. Hutton was geen onbekende: als erfgename van Woolworth’s had ze sociale status. Maar de relatie duurde niet lang
Postume opname in de Hall of Fame
Aan het leven van Von Cramm kwam een tragisch einde: hij stierf op 9 november 1976 tijdens een zakenreis in Egypte bij een auto-ongeluk. In 1977 werd hij als eerste Duitser opgenomen in de International Tennis Hall of Fame.
Zelfs toen had von Cramm een voorsprong op Becker en Graf. Zij werden pas respectievelijk in 2003 en 2004 opgenomen in de Hall of Fame.