Sonny Liston kroonde zichzelf tot wereldkampioen in 1962 met een historische ontmanteling en werd toen op zijn beurt gedupeerd door de jonge Muhammad Ali. Het nieuws van zijn vroegtijdige dood schokte de wereld vandaag 54 jaar geleden
Bijna iedereen kent zijn beroemdste foto, ook al is hij er niet de hoofdpersoon op.
Het was op 25 mei 1965, toen Muhammad Ali voormalig wereldkampioen Charles “Sonny” Liston na 105 seconden verraste met de legendarische “Phantom Punch” en hem naar de grond stuurde.
De foto van Ali die Liston neerslaat met de woorden “Get up, you bum!” (“Get up, you bum!”) is het iconische Ali beeld bij uitstek, een van de beroemdste schoten in de sportgeschiedenis.
Terwijl Ali zijn eeuwige legende vestigde met zijn twee overwinningen op de “Black Bear”, was het voor Liston het begin van een persoonlijke ondergang. Op 5 januari 1971 werd de sportwereld opgeschrikt door het nieuws van zijn vroegtijdige dood.
Net als zijn latere rivaal Ali groeide Liston op in arme omstandigheden die werden gekenmerkt door racisme: Geboren rond 1930 als twaalfde van 13 kinderen van een katoenboer in Arkansas (de exacte geboortedatum is onduidelijk), werd zijn jeugd gekenmerkt door een gewelddadige vader, gedwongen kinderarbeid en slecht onderwijs – Liston leerde de rest van zijn leven nooit lezen of schrijven.
Van misdadiger tot wereldkampioen boksen
Na de dood van zijn vader verhuisde zijn moeder naar St. Louis, waar Liston crimineel werd: Hij pleegde verschillende overvallen en diefstallen en werd veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf.
In de gevangenis kwam zijn bokstalent aan het licht, wat de weg vrijmaakte voor zijn vervroegde vrijlating en het nastreven van het wereldkampioenschap zwaargewicht.
Liston bleef in de onderwereld – zijn manager Frankie Carbo was een bekende maffioso – en een slaande aanval op een verkeersagent leidde ook tot een andere gevangenisstraf.
Op sportief gebied bleek de “Zwarte Beer” echter een fenomeen te zijn die ongekende dingen bereikte: op 25 september 1962 veroverde Liston de kroon van het wereldkampioenschap met een knock-out in de eerste ronde tegen Floyd Patterson. Liston won ook de rematch voordat de eerste bel ging. Geen enkele zwaargewichtkampioen was ooit op deze manier ontmanteld
Liston vs. Patterson: Een geladen rivaliteit
Zelfs voor de rivaliteit met Ali was de carrière van Liston politiek beladen: Hij werd alom gehaat vanwege zijn criminele verleden en wat velen zagen als zijn onvriendelijke manier van doen, vooral in tegenstelling tot Patterson, die werd gezien als een gentleman.
De duels tussen Patterson en Liston werden door velen gezien als een goed tegen kwaad verhaal, waarbij het racisme van de blanke meerderheid een grote rol speelde.
De beroemde schrijver Normal Mailer zag veel hypocrisie in de minachting voor Liston: hij bekritiseerde de “armoedige rechtschapenheid” van Patterson en romantiseerde Liston in plaats daarvan als een “held voor al diegenen die met het lot knoeiden zolang ze er plezier in hadden; de sigarettenrokers, de dronkaards, de junkies, de hasjies, de fixers, de bitches, de homo’s, de jackknifes, de gun-slingers”.
De grote Afro-Amerikaanse schrijver James Baldwin las het contrast tussen de boksrivalen ook als een metafoor voor de vraag “welke houding het meest effectief is in ons vreselijke Amerikaanse dilemma: de gedisciplineerde vriendelijkheid van Patterson of de uitgesproken onverbiddelijkheid van Liston”. Liston was echter nooit een volksheld, zelfs niet onder de Afro-Amerikaanse gemeenschap, vanwege zijn schandelijke leven.
Liston bespot en beledigd voor gevechten
Listons heerschappij was toen korter dan algemeen verwacht, want Patterson was nog maar net verslagen of de jonge Cassius Clay stak zijn kop weer op en schokte de wereld met zijn sensationele overwinning op Liston.
De 22-jarige Clay had al voor het eerste gevecht op 25 februari 1964 voor opschudding gezorgd door Liston wekenlang te beschimpen en te beledigen. Clay verscheen voor de weging in een jasje met de tekst “Bear Hunt”.
Toen de bel klonk, domineerde Clay prikkelend, steeds op zijn hoede, steeds weer stoeiend en counterend tegen de stug uitziende Liston totdat deze na de zesde ronde geïrriteerd opgaf. Later werd onthuld dat Liston zich slecht had voorbereid, weinig had getraind en zich overgaf aan escapades met prostituees.
Na het verliezen van de rematch tegen de kampioen, door Clay omgedoopt tot Ali, kreeg Liston nooit meer een kans op een wereldkampioenschap. De toch al impopulaire Liston werd nog meer gekortwiekt, mede omdat het tweede gevecht tegen Ali omgeven was door geruchten over manipulatie, die waarschijnlijk ongegrond waren
Listons dood: gruwelijk en nog steeds niet helemaal opgehelderd
Liston vocht en won zijn laatste gevecht tegen Chuck Wepner op 29 juni 1970 en ongeveer zes maanden later werd de voormalige wereldkampioen dood aangetroffen in zijn flat in Las Vegas op 5 januari 1971.
Liston’s vrouw Geraldine kwam thuis na een vakantie van twee weken en trof een afschuwelijk tafereel aan: Liston was al enkele dagen dood en was in staat van ontbinding.
Een paar weken voor zijn dood was Liston in het ziekenhuis opgenomen vanwege hartproblemen en hij zou drugsverslaafd zijn geweest. Een politieonderzoek concludeerde dat Liston waarschijnlijk was overleden aan een overdosis heroïne op 30 december 1970.
De exacte omstandigheden van zijn dood konden echter niet volledig worden opgehelderd en samenzweringstheorieën over een maffiamoord bloeiden op, maar werden nooit bevestigd. Sonny Liston – grafinscriptie: “A Man” – rust op een begraafplaats in Las Vegas
