Ο Σόνι Λίστον στέφθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής το 1962 με μια ιστορική διάλυση και στη συνέχεια με τη σειρά του εξαπατήθηκε από τον νεαρό Μοχάμεντ Άλι. Η είδηση του πρόωρου θανάτου του συγκλόνισε τον κόσμο σήμερα πριν από 54 χρόνια
Σχεδόν όλοι γνωρίζουν την πιο διάσημη φωτογραφία του, ακόμη και αν δεν είναι η κεντρική φιγούρα σε αυτήν.
Ήταν στις 25 Μαΐου 1965, όταν ο Μοχάμεντ Άλι αιφνιδίασε τον πρώην παγκόσμιο πρωταθλητή Τσαρλς «Σόνι» Λίστον μετά από 105 δευτερόλεπτα με το θρυλικό «Phantom Punch» και τον έστειλε στο πάτωμα.
Η φωτογραφία του Άλι που ρίχνει κάτω τον Λίστον με τις λέξεις «Σήκω πάνω, αλήτη»! («Get up, you bum!») είναι η κατ’ εξοχήν εμβληματική εικόνα του Άλι, ένα από τα πιο διάσημα πλάνα στην ιστορία του αθλητισμού.
Ενώ ο Άλι καθιέρωσε τον αιώνιο μύθο του με τις δύο νίκες του εναντίον της «Μαύρης Αρκούδας», για τον Λιστόν ήταν η αρχή μιας προσωπικής πτώσης. Στις 5 Ιανουαρίου 1971, η είδηση του πρόωρου θανάτου του συγκλόνισε τον αθλητικό κόσμο.
Όπως και ο μετέπειτα αντίπαλός του Άλι, ο Λίστον μεγάλωσε σε φτωχές συνθήκες που χαρακτηρίζονταν από ρατσισμό: Γεννημένος γύρω στο 1930 ως το δωδέκατο από τα 13 παιδιά ενός βαμβακοπαραγωγού στο Αρκάνσας (η ακριβής ημερομηνία γέννησης δεν είναι σαφής), η παιδική του ηλικία χαρακτηρίστηκε από έναν βίαιο πατέρα, καταναγκαστική παιδική εργασία και κακή εκπαίδευση – ο Liston δεν έμαθε ποτέ να διαβάζει ή να γράφει για το υπόλοιπο της ζωής του.
Από εγκληματίας σε παγκόσμιο πρωταθλητή πυγμαχίας
Μετά το θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του μετακόμισε στο Σεντ Λούις, όπου ο Λίστον έγινε εγκληματίας: Διέπραξε αρκετές ληστείες και κλοπές και καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση.
Στη φυλακή αποκαλύφθηκε το ταλέντο του στην πυγμαχία, ανοίγοντας τον δρόμο για την πρόωρη αποφυλάκισή του και την επιδίωξη του παγκόσμιου πρωταθλήματος βαρέων βαρών.
Ο Liston παρέμεινε στον υπόκοσμο – ο μάνατζέρ του Frankie Carbo ήταν γνωστός μαφιόζος – και μια επίθεση με ξυλοδαρμό σε έναν τροχονόμο οδήγησε επίσης σε άλλη μια ποινή φυλάκισης.
Από αθλητική άποψη, ωστόσο, η «Μαύρη Αρκούδα» αποδείχθηκε φαινόμενο που πέτυχε πρωτοφανή πράγματα: στις 25 Σεπτεμβρίου 1962, ο Liston κατέκτησε το στέμμα του παγκόσμιου πρωταθλητή με νοκ άουτ στον πρώτο γύρο εναντίον του Floyd Patterson. Ο Λίστον κέρδισε και τη ρεβάνς πριν από το πρώτο κουδούνι. Κανένας πρωταθλητής βαρέων βαρών δεν είχε διαλυθεί ποτέ με αυτόν τον τρόπο
Liston vs. Patterson: Μια φορτισμένη αντιπαλότητα
Ακόμη και πριν από την αντιπαλότητα με τον Άλι, η καριέρα του Λίστον ήταν πολιτικά φορτισμένη: Ήταν ευρέως μισητός εξαιτίας του ποινικού του ιστορικού και αυτού που πολλοί θεωρούσαν ως μη φιλικό τρόπο συμπεριφοράς, ειδικά σε αντίθεση με τον Patterson, ο οποίος θεωρούνταν τζέντλεμαν.
Οι μονομαχίες Patterson – Liston αφηγήθηκαν από πολλούς ως μια ιστορία του καλού εναντίον του κακού, με τον ρατσισμό της κοινωνίας της λευκής πλειοψηφίας να παίζει σημαντικό ρόλο.
Ο διάσημος συγγραφέας Normal Mailer είδε πολλή υποκρισία να παίζει ρόλο στην περιφρόνηση του Liston: επέκρινε την «άθλια δικαιοσύνη» του Patterson και αντίθετα ρομαντικοποίησε τον Liston ως «ήρωα για όλους εκείνους που τα έβαζαν με τη μοίρα αρκεί να περνούσαν καλά- τους καπνιστές τσιγάρων, τους μεθυσμένους, τους πρεζάκηδες, τους hashers, τους fixers, τις σκύλες, τους ομοφυλόφιλους, τους jackknifes, τους πιστολάδες».
Ο σπουδαίος αφροαμερικανός μυθιστοριογράφος Τζέιμς Μπάλντουιν διάβασε επίσης την αντίθεση μεταξύ των αντιπάλων της πυγμαχίας ως μεταφορά για το ερώτημα «ποια στάση είναι πιο αποτελεσματική στο τρομερό αμερικανικό μας δίλημμα: η πειθαρχημένη φιλικότητα του Πάτερσον ή η ειλικρινής αδιαλλαξία του Λίστον». Ωστόσο, ο Liston δεν έγινε ποτέ λαϊκός ήρωας, ακόμη και μεταξύ της αφροαμερικανικής κοινότητας, εξαιτίας της ατιμωτικής ζωής του.
Ο Λίστον χλευαζόταν και προσβαλλόταν πριν από τους αγώνες
Η βασιλεία του Λίστον ήταν τότε μικρότερη από ό,τι γενικά αναμενόταν, διότι μόλις είχε ηττηθεί ο Πάτερσον, ο νεαρός Κάσιους Κλέι σήκωσε κεφάλι και συγκλόνισε τον κόσμο με την εντυπωσιακή τότε νίκη του επί του Λίστον.
Ο 22χρονος Κλέι είχε ήδη προκαλέσει αναστάτωση πριν από τον πρώτο αγώνα στις 25 Φεβρουαρίου 1964 χλευάζοντας και προσβάλλοντας τον Λίστον επί εβδομάδες. Ο Clay εμφανίστηκε για το ζύγισμα φορώντας ένα σακάκι με την ένδειξη «Bear Hunt».
Όταν χτύπησε το καμπανάκι, ο Clay κυριάρχησε βασανιστικά, αφήνοντας πάντα την άμυνά του να πέσει, χοροπηδώντας και αντιπαλεύοντας ξανά και ξανά τον Liston που έδειχνε γεροδεμένος, ώσπου ο τελευταίος τα παράτησε εκνευρισμένος μετά τον έκτο γύρο. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ο Liston είχε προετοιμαστεί ανεπαρκώς, είχε προπονηθεί ελάχιστα και είχε επιδοθεί σε περιπέτειες με πόρνες.
Αφού έχασε τη ρεβάνς απέναντι στον πρωταθλητή, που μετονομάστηκε σε Άλι από τον Κλέι, ο Λίστον δεν είχε ποτέ ξανά την ευκαιρία να πάρει το παγκόσμιο πρωτάθλημα. Ο ήδη αντιδημοφιλής Liston μειώθηκε ακόμη περισσότερο, εν μέρει επειδή ο δεύτερος αγώνας με τον Ali περιβαλλόταν από φήμες χειραγώγησης, οι οποίες μάλλον ήταν αβάσιμες
Ο θάνατος του Λίστον: φρικιαστικός και ακόμα δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως
Ο Λίστον αγωνίστηκε και κέρδισε τον τελευταίο του αγώνα εναντίον του Τσακ Γουέπνερ στις 29 Ιουνίου 1970, και περίπου έξι μήνες αργότερα ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής βρέθηκε νεκρός στο διαμέρισμά του στο Λας Βέγκας στις 5 Ιανουαρίου 1971.
Η σύζυγος του Liston, Geraldine, επέστρεψε στο σπίτι μετά από διακοπές δύο εβδομάδων και βρήκε ένα σκηνικό φρίκης: Ο Λίστον ήταν νεκρός εδώ και αρκετές ημέρες και βρισκόταν σε κατάσταση αποσύνθεσης.
Λίγες εβδομάδες πριν από το θάνατό του, ο Λίστον είχε νοσηλευτεί για καρδιακά προβλήματα και λέγεται ότι ήταν ναρκομανής. Η αστυνομική έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Liston είχε πιθανότατα πεθάνει από υπερβολική δόση ηρωίνης στις 30 Δεκεμβρίου 1970.
Ωστόσο, οι ακριβείς συνθήκες του θανάτου του δεν μπόρεσαν να αποσαφηνιστούν πλήρως και οι θεωρίες συνωμοσίας περί δολοφονίας από τη μαφία άνθισαν, αλλά δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ. Ο Sonny Liston – επιγραφή στον τάφο: «Ένας άνθρωπος» – αναπαύεται σε νεκροταφείο στο Λας Βέγκας
